Muqaddimah		مُـقََـدِّمـةٌ
SO KIPZORATN KO BASA MRANAW SA KAAT A LATIN

So basa Mranaw na pd ko basa a makababangnsa ko basa a Malayu, a skaniyan na ipzorat ko pakaasal iyan sa kaat a kirim, a kaat a Arab, (so basa a kirim na basa a Malayu a makatotoro sa kazorat ago kapakawit sa sorat odi na nganin) so kababaloy o basa Mranaw a ipzorat sa kaat a Arab na karina ago kilala sa so bangnsa Mranaw na bangnsa a Islam, sabap ko kaat o basa niyan a so dn so kaat o Qur’ān.

Gowani a domayamang so kaat a Latin sa Pilimpinas, ipoon ko kiaagawa on o manga Ispaniyol, na lagaday ko kiapakasambi o manga Mirikano, sa lomiankap ko manga Mranaw so kiapaganad sa katao a English, na minipatoray ran sa ginawa iran so kipzoratn ko basa Mranaw sa kaat a Latin, sa datar dn o manga basa a salakaw a kiapraradan ankai a kaat.

Na miaadn so ptharoon a minadrasa a ipmbtho ko kaat a Latin igira inosar ko kinisoratn ko basa Mranaw, a gianan na ribat a kiabtho ka so madrasah na basa Arab na aya patot a bthowan sa minadrasah na so kaat a Arab, kna o ba so kaat a Latin. Gowani a isorat a Dansalan College, so Darangn sa kaat a Latin na kinowa iran so batang a U, a baris sa patay, sabap sa so kaat a Latin na aya ipmbaris iyan na batang a datar o A, E, I, O, U, na so pakaasal o basa Mranaw a ipzorat sa kaat a kirim na aya baris iyan na kna o ba batang, ka ba dn manga toos a pthagoon ko kaporoan o batang igira diatas, dapan, ago patay, ago sii ko atag iyan igira dibawa, sa datar dn o kapmbarisi ko kaat a Arab, a so diatas na goris a makaiindag ko atag o batang na so dapan na maito a talipko a datar o batang a waw a pkhatago ko kaporoan o batang na so patay na titik a ipmbatog ko batang, na so dibawa na goris a makaiindag a datar o baris a diatas ogaid na sii pkhatago ko atag o batang a babarisan on.

Sabap san na zalisayin tano so bandingan sankai a kipzoratn ko Mranaw sa kaat a Latin, ka an tano maimpit phorong so atoran iyan sa mabaloy a lgawan ago padoman o langowa panonorat ko basa Mranaw.

So ALIPBA o Basa Mranaw

So Alipba o batang a Mranaw na da niyan langon kowaa so manga batang o Latin, ko kipzoratn on sankanan a kaat, go da niyan pn kowaa so langowan a batang o basa Arab, ogaid na mizamili on sa sii niyan piakaayon ko manga sowara o kapkhilapiat o basa niyan, sa katii so manga batang o basa Mranaw, a inosar o manga kadaandaan ko kinisoratn iran ko manga darangn iran sa kaat a kirim.

A a, Bb, Kk, Dd, Ii, Gg, Hh, Kk, Ll, Mm, Nn, Oo, Pp, Rr, Ss, Tt, Ww, Yy, Z z,

Gianan i manga batang o kirim ko pakaasal iyan ko kaat a Arab, sa initogalin tano sa kaat a Latin.

So Saginsing o sowara o sabaad a batang igira tiago ko salakaw ron a batang:

So batang a H, na igira miatondog iyan so batang a K,P,T, na phakadagng so kambalsa on ka datar o: khan, khowa, khokot, thabid, thawag, phatay, phamono, a aya asal anan na, kan, kowa, kokot, tabid, tawag, patay, bono.

So kowit sa poro (apostrophe (’) na gophoon sold ko batang a N, a aya matotondog iyan na batang a G, na khapatay so N, ago khabals so G, datar o BAN’G ko lawas igira biadasan, amay ka daa ba on apostrophe, na makaphagpda so kambalsa ko N, ago so G, ka datar o BANG o bilal ko masjid, go phoon matago so batang a N ko pagltan o GN ago so NK na khatagoan sa apostrophe sa khabals so N, ka datar o pangn’nkn a patot a mabals so N.

So kabalsa ko batang a NG, na amay ka aya matondog iyan a batang na K, na khibowang so batang a G, sa aya khalamba na so batang a N, ogaid na so kabalsa on na datar dn o NG, aya sabap anan na an pphakakmpt so kalimah ko kipzoratn on amay ka khaparo ago khabals ka gianan i kapia o basa a makapontok so manga kalimah niyan. Aya manga ibarat anan na so: Pangkat a izorat sa Pankat, pd roo pn so pangn’nkn.

Amay pman ka sii miatago so apostrophe ko kaposan o kalimah na so kambalsa on na phakadkho’ sa datar o ba adn a patay ron a alip, ka datar o: soso’ (panndaan) ka an mibida ko soso a angawta o lawas, go so boko’ ka an mibida ko boko o kayo, go so kaka’ (rdit) ka an mibida ko kaka a pagari, go so papa’ (kayo a dalog) ka an mibida ko papa a kkhb a aso.

Thanodan:

So basa Mranaw na missnggay a basa a tanto a madakl a batang iyan a patay a maririnkit ago makathotondotondog, sabap roo na aya dn a kaontol iyan na di dn pamarisan sa batang sa aya bo a ipanorat na so manga batang iyan sa so kambalsa on na palaya dn phamatayin, ka an mabals phorong, sa di dn barisan sa batang a salakaw.

So basa Mranaw na basa a langowan a batang iyan na palaya pmbalsn, sabap roo na di khapakay o ba so isa ko batang iyan na balowin a toos ko isa a batang a salakaw, inonta bo so batang a H, ka khatondog iyan so batang a K, P, T, sa phakadagng so kambalsa on, sa datar o kiaaloy niyan sa onaan.

Isa a mala a awid a akal na so kapphamotola ko kalimah o basa Mranaw a kiazosopakaan o manga panonorat. So skitano ron na miangndod ako ko basa a Malayu ko kinisoratn iran ko basa iran sa batang a Latin, na inilay akn so okit a kiapamotola iran ko manga kalimah niyan, na aya inokitan iran na so manga sompat o kalimah sa onaan (prefix) na di ran mblagn ko watang o kalimah, sa gioto i inayonan ko sa so katharo a “pag” ago “mag” a pzompat ko manga galbk ko basa Mranaw a aya poonan o batag iyan na A, I, O, a datar o Awa, Ilay, Ona, na di ron khablag ankoto a pkhisompat on a datar o; pagawa, pagilay, pagona, magawa, magilay, magona. Go datar anan so manga pd a batang a pkhisompat ko galbk, a datar o “M” igira somiompat ko kalimah a Bono, a khisompat on sa di ron mblagn datar o: Mbono, Mboka, Mbota, Mbasal ago so salakaw san.

So manga sambi a ngaran a datar o: “niyan” “siran” “ska” “iran” "ko" “niyo” “mi” na makasisibay a di khisompat, go so manga batang a datar o: “a, i, o, sa, ko, ba, ka, dn, na, pn, on, so, bo, rk," na palaya dn anan makambibisa ko kipzoratn on.

Sa inimpidan ami so kiaatora sankai a okit a kiphzoratn ko basa Mranaw sa kaat a Latin ka an mabaloy a ladiawan a phrawatn ko okit a kasorat ko basa Mranaw sabap sa skaniyan i taks a mapayag a inosar sankai a Diorobasa o Qur’ān.

Madakl ko manga panonorat a piamotol iran so sataga a katharo odi na tinimo iran so dowa a katharo sa sataga a katharo a phakatonay oto ko di kaliwanag o basa ago di mapia a kapmbalsa on, sabap dn oto sa kagia da a kkdgn a ladiawan a bitikan ko kiphzoratn ko basa Mranaw sa batang a Latin.

Pd a awid a akal so kipzoratn ko batang a O, W, ago so A, I, Y, ka langon dn giimakazasalowa igira miatago siran sa kaposan odi’ na sii ko lmbak o manga pd a batang sa katii so manga ibarat iyan;

Tao - Taw	Manosia - Manosiya
Mranao - Mranaw	Apoi - Apoy
Olaola - Olawla	Miawa - Miyawa

Isa a pagokitan na so basa Mranaw na patot a pakandodn ko pakaasal o batang iyan sa di dn sambian so pakaasal iyan amay ka adn a khisompat on a salakaw a batang, ka an di khabaroba so pakaasal o basa, aya ibarat iyan na so katharo a ilay, na isompat on so pag odi na mag, sa da dn a pagalinn on sa pmbaloy a pagilay ago magilay. Adn a sabagi a aya kipzoratn iran san na magylay ago pagylay, samanan na o kowaa on so somiompat on a pag ago mag, na mimbaloy a aya pakaasal o katharo na Ylay, sa kiasambian so batang a I, sa batang a Y, na di anan khapakay ka miada so pakaasal o kalimah.

Sa da dn pagayonayon so manga panonorat, sa oman i isa na kominowa on sa kabaya iyan a ron mapaparo. Taman sa di midakat so bitikan o kipzoratn ko basa Mranaw sa kaat a Latin na di masmbag ankai a manga awid a akal o manga panonorat ko makapantag san.